Essence of aikido…

In Aikido gaat veel aandacht naar de ademhaling en de ademkracht: Kokyu en Kokyu-ryoku. Kokyu is de drager van KI, zoals de lucht de vogel draagt, het water de vis.
Als men met een Japanse meester Aikido zien beoefenen, of zelfs ukemi mogen ondergaan, dan is misschien al opgevallen dat hij zichtbaar (en voelbaar) enorme krachten tentoonstelt, echter zonder zich ooit te verkrampen… Deze kracht wordt niet geput uit enorme spieractiviteit, zoals dit bijvoorbeeld in het Karate, Judo, maar ook bij andere sporten als Atletiek, Turnen, Voetbal, etc. het geval is.

Deze meesters zijn door vele jaren training in staat hun ademhaling precies af te stemmen op hun eigen beweging en de beweging van de partner.
Door het minimaliseren van het gebruik van spierkracht tijdens de beoefening, valt het Aikido onder de zogenaamde zachte scholen: de essentie ligt bij juiste lichaamshouding alsmede mentale houding, correcte ademhaling en het harmonisch samenwerken van lichaam en geest. Dit is dan ook waar Aikido vrij vertaald voor staat:
“de weg van harmonie en energie”.

De harde scholen oefenen veelal ter bevordering van de spierkracht, snelheid (in zowel reactie als beweging), en lichaamsbeheersing om zo maximale effectiviteit te behalen. Op het geestelijk vlak en met betrekking tot de ademhalingstechnieken wordt relatief weinig geoefend.

Opvallend is wel dat op hogere leeftijd slechts weinigen het bereikte niveau kunnen handhaven, terwijl juist dan de leerlingen van de zachte of innerlijke scholen blijven doorgroeien en zichzelf verder blijven ontwikkelen. Het moge duidelijk zijn dat het volgen van de innerlijke weg moeizamer en langer zal zijn en bovendien meer valkuilen zal bevatten.

De normale ademhaling gaat de mens gemakkelijk af, maar kost hem vreemd genoeg wel moeite: er moet arbeid voor worden verricht. Algemeen worden twee manieren van ademhaling onderkend: de borst- en de buikademhaling. Ze zijn gemakkelijk uit elkaar te houden:
· Wanneer een grote inspanning vereist is, zoals hardlopen, zal de mens vanuit de borst ademhalen om op deze manier in korte tijd een grote hoeveelheid zuurstof binnen te krijgen.
· Bij een lage inspanning, of rust (slaap), zal buikademhaling plaatsvinden. Deze manier van ademhalen vereist (behhorlijk veel) minder arbeid en beinvloedt de algehele toestand (zenuwstelsel en spieractiviteit) van het lichaam minimaal.

Tijdens het beoefenen van Aikido dienen alle bewegingen gecontroleerd (en harmonieus) uitgevoerd te worden zonder overdreven krachtinspanning. Als gevolg daarvan kan het niet zo zijn dat borstademhaling nodig is tijdens het uitvoeren van de verschillende technieken! Bij het beoefenen van Aikido is de buikademhaling dan ook essentieel.
Het uitademen kost normaliter geen inspanning, er is immers al arbeid verricht op in te ademen.
Mooi voorbeeld is reeds tijdens de opwarming of aiki-taiso

Richtlijnen voor je ademhaling:

Er zijn 3 dingen die je tegelijkertijd doet bij de strekkingen.

1 Aandacht (in het moment zijn van de strekking)
2 Adem (waar zit mijn adem etc)
3 Stel je doel (bvb 1 mm verder komen per week)
Verder is elke dag anders en jij ook. Ga er niet vanuit dat je net zo soepel of stijf bent als gisteren. Ontspan, zet je automaat uit en ervaar hoe je nu bent op dit moment. Bekijk en voel elke keer de conditie van jouw lichaam en stel de intensiteit van opwarmen daar op af.
Concentreer je op de uitademing , de inademing gaat vanzelf.

Waarom is nu een correcte ademhaling van belang tijdens het beoefenen van Aikido?

Beschouw het menselijk lichaam als verbrandingsoven: om het voedsel om te zetten in energie is onder andere een bepaalde hoeveelheid zuurstof nodig.
Denk maar aan een brandende kaars. Blaas er tegen en hij zal uitgaan. Waarom? Precies, een teveel aan zuurstof. Plaats een glazen stolp over een brandende kaars en na enige tijd zal de kaars doven. Waarom? Ditmaal door een tekort aan zuurstof. Om de kaars te laten branden is een bepaalde hoeveelheid zuurstof voldoende, namelijk precies die hoeveelheid die de kaars (de vlam) zelf uit zijn directe omgeving opneemt.

Vertaald naar het menselijk lichaam betekent dit dat het bloed zelf de hoeveelheid zuurstof vraagt als de verschillende organen en spieren nodig hebben.
Onvoorstelbaar?
Houd de adem maar eens een uurtje in. Dat lukt niet? Je kunt toch zelf bepalen hoe je ademt, of niet soms?
Andersom dan: ga maar eens een uurtje snel achter elkaar diep in en uit ademen (borstademhaling). Te vermoeiend?
Natuurlijk, in het eerste geval ontzeg je je lichaam alle energie, terwijl er toch een minimum nodig is om te leven. In het tweede geval geef je het lichaam zoveel energie dat het niet weet wat ermee te doen. Het lichaam warmt op en om af te koelen ga je vervolgens zweten. Daarbij komt nog eens dat de reactiesnelheid van spieren op impulsen van de hersenen behoorlijk vermindert als er veel zuurstof in het bloed aanwezig is. Een te weinig zuurstof in het bloed betekent dat de spieren onvoldoende energie vrij kunnen maken om de gevraagde inspanning te doen: je lichaam zal verkrampen. Tijdens een beweging even de adem in houden, zorgt voor verkramping, hoe klein dan ook.
Overdreven ademhalen duidt op overmatig inspanning: dit kan of mag eigenlijk niet voorkomen tijdens het beoefenen van Aikido!

Een goede, regelmatige ademhaling zorgt dus dat het lichaam zonder belemmeringen (vloeiend en soepel) kan bewegen. Pas dan zal KI door je lichaam kunnen stromen als een vogel door lucht of een vis door het water…

Om nog even terug te komen op de oefening Kokyu Ho;
je begrijpt nu waarom deze, hoe moeilijk ook zo ontspannen mogelijk uitgevoerd dient te worden en hoe je langzaam uit moet blijven ademen. De adem vastzetten is gewoonweg fout. Er zal een tegenstrijd ontstaan in je lichaam : de spiergroep die moet zorgen dat de adem vast wordt gehouden (middenrif), zal tegelijkertijd langzamerhand zonder zuurstof komen te zitten en dus gaan verkrampen. Vervolgens sturen ze signalen om zuurstof binnen te halen, wat je dan zelf gaat tegenhouden …

Dit is natuurlijk de technische kant van de zaak.
Het allerbeste is gewoon zelf de oefening eens in extremen uit te voeren. Probeer het eens terwijl je je adem vastzet. Daarna probeer je langzaam en diep uit te ademen. Als het goed is voel je precies wat ik hierboven beschreven heb.

Succes en tot op de mat.