Het is onmogelijk aikido te beoefenen zoals Morihei Ueshiba dat deed.

Allereerst, we leven in andere tijden en de meeste beoefenaars wonen in een andere cultuur (zelfs voor de Japanners, want je kunt het Japan waarin O sensei, leefde niet meer vergelijken met het Japan van nu). Verder, althans voor de meeste beoefenaars, wijden we niet ons hele leven aan aikido. Het wordt daardoor een moeilijke taak om alle elementen van aikido te leren bevatten en zich eigen te maken.
Het resultaat is dat alle leraren daarom uit aikido halen wat ze begrijpen en goed kunnen. Dat verklaart misschien wel de verschillende stijlen of stromingen die we kennen in aikido; aikido als krijgs- en bewegingskunst, als Weg tot zelfontplooiing, als spirituele zoektocht; aikido als een manier om ‘ki’ en harmonie te ontwikkelen, als pure zelfverdediging, als Weg naar vrede en dan heb je nog alle tussenvormen.
En toch denk ik dat we aikido geen “goed” doen door het op te delen, waardoor we vooral de verschillen benadrukken. We beperken hierdoor zeerzeker de mogelijkheden van de krijgskunst. Volgens mij is het juist interessanter te onderzoeken wat deze stijlen of stromingen met elkaar gemeen hebben.

Dat zijn in de eerste plaats bepaalde technische vaardigheden. Wil je goed bewegen, in harmonie met de aanval komen, je kunnen verdedigen tegen een aanval of tot spirituele ontwikkeling komen, dan moet je een bepaalde technische bagage hebben. In het algemeen wordt daar tijdens de training de meeste aandacht aan besteed, omdat dit het meest tastbare deel is. Bewegingen en klemmen zijn het gemakkelijkst te leren.

In de tweede plaats is dat een verandering van bewustzijn. Het gaat er om dat je een “momentbewustzijn” leert te ontwikkelen. In aikido als pure zelfverdediging bijvoorbeeld, zal je moeten reageren op wat er op je af komt, zonder plannen te bedenken. Bij een onverwachte aanval is daar immers geen tijd voor. Het gaat hier niet enkel om snel te kunnen reageren, maar om adequaat te kunnen reageren. Je moet doen, wat je moet doen! Dit “momentbewustzijn” heb je ook nodig bij de andere stijlen van aikido, zoals spirituele ontwikkeling of “ki” ontwikkeling.
Je moet jezelf kunnen wegcijferen. Niet denken aan wat nog komen gaat, niet aan wat geweest is, niet dagdromen, niet suffen. Je moet alert zijn. Je moet helemaal in het hier en nu zijn, open staan voor wat er nu op je afkomt, bereid om nu te reageren.
Dit momentbewustzijn kun je natuurlijk niet beperken tot aikido. Zo heb je er een bepaalde levensinstelling voor nodig, waarvan ook je leven buiten de mat zal zijn doordrongen.

Op de mat kun je het momentbewustzijn ontwikkelen vanuit verschillende elkaar aanvullende methoden. Misschien wel de belangrijke methode is in stilte oefenen (voor de meeste ook uiterst moeilijk). Tijdens meditatie oefen je in stilte en word je alleen voortdurend bestookt door een soort bombardement van gedachten. Daar proberen we  juist innerlijke stilte te bereiken. Tijdens de oefening van technieken ligt dat anders, omdat je nu geconfronteerd wordt met partners en de anderen  (extern) om je heen. Zwijgend werken is dan moeilijk. Zolang je praat echter, ben je intellectueel bezig met iets. Dat is juis niet gunstig voor de ontwikkeling van je momentbewustzijn.
Een even boeiende methode is werken aan de perfecte samenvloeiing, dus precies op tijd reageren op een aanval. Je reactie moet door je centrum (hara) worden gestuurd, en niet door je hoofd. Met andere woorden, je intuïtie gevoel moet steeds belangrijker worden.
De laatste methode die ik hier noem, is een techniek zo goed mogelijk uitvoeren, steeds weer opnieuw en opnieuw. Niet stoppen tijdens een beweging, je niet ergeren omdat het niet gaat zoals je wilt, maar steeds opnieuw klaar staan om een volgende aanval tegemoet te treden.

Aikido perfect beheersen in al zijn facetten, betekent dat je de techniek meester bent, maar ook dat je beschikt over het momentbewustzijn. Voor de meeste aikidobeoefenaars betekent dit dat ze aikido nooit perfect zullen beheersen welke je stijl of stroming je volgt. Er liggen te veel afleidingen op de loer zowel op de mat als in je dagelijks leven. Maar op zich geeft dat niets.
Wel moet je de uitdaging blijven zien in je aikidobeoefening. Als je niet meer uitgedaagd wordt, blijf je stilstaan. Als je het idee hebt de bewegingen, de klemmen en worpen allemaal al gezien te hebben, ga dan verder in je zoektocht en duik in het fascinerende van het momentbewustzijn. Zo blijft je aikido een continue uitdaging.